Bezpieczna zima - co zrobić, gdy pęka lód

Zima jest piękną porą roku, ale jak każda niesie ze sobą różne zagrożenia związane z bezpieczeństwem. Najmłodsi są na nie szczególnie narażeni, gdyż nie posiadają doświadczenia i wiedzy równej dorosłym, ponadto często działają impulsywnie. Dlatego rolą każdego rodzica jest edukować, edukować i jeszcze raz uczyć dzieci odpowiedzialnego zachowania na dworze zimą i każdą inną porą roku.

Rozumnie unikaj niebezpieczeństwa

Najważniejszą zasadą w czasie zabawy zimą na dworze powinna być „pomyśl, zanim coś zrobisz”. Dość często rodzice i wychowawcy ostrzegają dzieci przed tym, czego nie wolno im robić, by nie narażać siebie lub innych na zagrożenie utraty zdrowia i życia. Jednak już znacznie mniej dorosłych uczy najmłodszych prawidłowego postępowania w razie wypadku, a szkoda, gdyż jak pokazują media, czasem nawet przedszkolaki potrafią komuś uratować życie. Najtrudniej jest uodpornić starsze dzieci i młodzież na działania pod wpływem kolegów. Taka jest specyfika wieku dziecięcego, że najbardziej głupie i nieodpowiedzialne decyzje podejmuje się pod wpływem grupy. Nie znaczy to, że rodzice nie powinni nawet próbować namawiać swoje pociechy do dania oporu niefortunnym zachowaniom.

Gdy chcesz swoje dziecko nauczyć ostrożności podczas zimy, nie tylko zabraniaj, ale przede wszystkim tłumacz dlaczego to robisz. Ofiarami utonięć w lodowatej wodzie w częściowo zamarzniętych zbiornikach wodnych najczęściej są wędkarze, potem dzieci i młodzież, przechodnie skracający sobie drogę, osoby pod wpływem alkoholu. Co ciekawe w Szwecji, ludzie wychodzą na lód dziesięciokrotnie częściej niż w Polsce, a zdarzają się tam 1-2 osoby rocznie, które toną na skutek załamania się tafli. Dlaczego? Odpowiedzią na to pytanie mogą być szkolenia, które przechodzi każdy Szwed od przedszkolaka, wielokrotnie w życiu, które nie tyle zabraniają wchodzenia na lód, ile uczą jak z niego korzystać, a jakie zachowania sprawią zagrożenie. Może warto i w Polsce pójść w tym kierunku? Jakże często widzimy dorosłych, którzy nieprofesjonalnie sprawdzają grubość lodu, a następnie wprowadzają na niego dzieci!

Już kilkuletnie maluchy potrafią zrozumieć i zapamiętać zasady przebywania w pobliżu zamarzniętych zbiorników wodnych. Oto one:

• nigdy nie wchodź na lód, którego grubość nie została sprawdzona przez profesjonalistów (taką opinię w zasadzie może wydać tylko strażak lub ratownik)
• pamiętaj, że głębokość zbiornika nie ma żadnego znaczenia! Jeśli wpadniesz do wody, Twoja odzież stanie się ciężka, buty zamienią się w kawałki „betonu”, ciało przeżyje szok termiczny (np. zrobi ci się ciemno przed oczyma) – nie masz większych szans na samodzielne wydostanie się z wody!
• unikaj wchodzenia na lód zwłaszcza, gdy nie ma z tobą drugiej osoby, która w razie czego zawoła pomoc
• w lodowatej wodzie człowiek ma szanse przeżyć zaledwie kilka-, kilkanaście minut
• zanim zaczniesz samodzielnie ratować człowieka, pod którym załamał się lód, zadzwoń pod numer 112, krzycz i wołaj dorosłych, aby uzyskać pomoc
• oceń ryzyko czy jesteś w stanie samodzielnie pomóc tonącemu

Podstawowe wiadomości o lodzie

Rozróżniamy lód świeży tzw. czarny lód (najbardziej wytrzymały), śniegolód oraz lód szary. Te ostatnie mogą być nawet 50% mniej wytrzymałe od lodu czarnego. Warstwa śniegu może zmniejszać lub zwiększać wytrzymałość lodu. Grubość pokrywy lodowej na zbiorniku nigdy nie jest taka sama na całej jego wielkości. Jeziora zamarzają i odmarzają od brzegów. Małe zbiorniki mogą zamarzać po całości od razu. Na jeziorach trzeba uważać na pęknięcia ciśnieniowe (szczeliny), które powstają na skutek skoków temperatury. Cieńszy lód będzie także w pobliżu ujść kanałów, oczyszczalni ścieków i innych dopływów, w pobliżu źródeł (także podwodnych) pod mostami oraz w miejscach porośniętych roślinnością podwodną oraz trzciną.
Aby lód na zbiorniku z wodą stojącą utrzymał ciężar chodzącego pojedynczego człowieka musi mieć grubość przynajmniej 7-8 cm. Bezpiecznie wędkować można dopiero na lodzie grubości 10 cm. Jeździć lekkimi pojazdami typu skutery, bojery można po lodzie grubości przynajmniej 12 cm.

Gdy jednak zdarzy się wypadek

Jeśli lód zarwie się pod Tobą:

• staraj się nie wpadać w panikę, oszczędzaj siły i nie szamocz się, między Twoim ciałem a ubraniem prawdopodobnie wytworzy się mała poduszka powietrzna, która pomoże Ci utrzymać się na wodzie jakiś czas
• jeśli ruchem nóg pod wodą jesteś w stanie zdjąć buty, zrób to, stanowią niepotrzebny ciężar, nie próbuj jednak wykonać tego za wszelką cenę
• staraj się chwycić brzegu lodu i wołaj o pomoc
• jeśli uda ci się wydostać na lód, pod żadnym pozorem nie wstawaj lecz czołgaj się w kierunku brzegu

Jeśli widzisz, że lód załamał się pod kimś:

• nie biegnij ani nie idź po lodzie w kierunku ofiary! Lód zarwie się także pod Tobą!
• jeśli masz przy sobie telefon natychmiast zadzwoń pod 112 i podaj dokładne miejsce gdzie wydarzył się wypadek
• głośno krzycz po pomoc i staraj się zwrócić uwagę innych ludzi
• połóż się na lodzie i podczołgaj się trochę w kierunku tonącego, jeśli zobaczysz lub usłyszysz trzaskanie lodu, zostań w miejscu lub wycofaj się tą samą drogą
• staraj się rzucić tonącemu dużą gałąź, deskę, sznur, ostatecznie swój szalik i trzymaj jeden jego koniec, cały czas leżąc na lodzie
• nie zbliżaj się zbyt do ofiary, zwłaszcza gdy jest to osoba większa i cięższa od ciebie, gdyż w panice może i Ciebie wciągnąć do wody
• jeśli nie uda Ci się wyciągnąć ofiary na brzeg, utrzymuj kontakt wzrokowy z osobą w wodzie, mów do niej i uspokajaj
• jeśli topielec wydostanie się na powierzchnię, nie pozwól mu wstać, lecz każ się czołgać po lodzie w kierunku brzegu
• ofierze, która wydostała się na brzeg należy podać coś ciepłego do picia, okryć kocem i czekać na przyjazd służb ratowniczych, nigdy nie należy natomiast podawać alkoholu!

Oczywiście powyższe zasady w pełni do zastosowania są dla dorosłych, przedszkolaki mogą tylko wzywać pomoc, dzieci w wieku szkolnym mogą rzucić gałąź lecz nie powinny czołgać się po lodzie, za to starsze nastolatki mogą już spróbować przeprowadzić akcję ratunkową.

Autorem artykułu jest KOGIS Portal Turystyki Dziecięcej www.kogis.pl – organizator zimowisk, kolonii i wycieczek szkolnych, internetowa baza miejsc dobrego rodzinnego wypoczynku.